Tytuł VI
ŚWIĘCENIA
Kan. 1008 – Na mocy ustanowienia Bożego, przez sakrament kapłaństwa niektórzy
spośród wiernych, naznaczeni w nim niezatartym charakterem, są ustanawiani świętymi
szafarzami; są oni mianowicie konsekrowani i przeznaczeni ażeby – każdy odpowiednio do
swojego stopnia, wypełniając w osobie Chrystusa-Głowy zadania nauczania, uświęcania i
kierowania – byli pasterzami Ludu Bożego.
Kan. 1009 – § 1. Święceniami są: biskupstwo, prezbiterat i diakonat.
§ 2. Są one udzielane przez nałożenie rąk i modlitwę konsekracyjną, przepisaną
dla poszczególnych stopni w księgach liturgicznych.
Rozdział I
UDZIELANIE I SZAFARZ ŚWIĘCEŃ
Kan. 1010 – Święceń należy udzielać podczas Mszy świętej, w niedzielę lub święto
nakazane, lecz z racji duszpasterskich można ich udzielać także w inne dni, nie wyłączając
powszednich.
Kan. 1011 – § 1. Święceń należy udzielać z reguły w kościele katedralnym.
Jednakże z racji duszpasterskich wolno ich udzielać w innym kościele lub kaplicy.
§ 2. Na święcenia powinni być zapraszani duchowni oraz inni wierni, ażeby jak
najliczniej uczestniczyli w ich udzielaniu.
Kan. 1012 – Szafarzem święceń jest biskup konsekrowany.
Kan. 1013 – Żaden biskup nie może konsekrować na biskupa, jeśli wpierw nie
upewni się o papieskim zleceniu.
Kan. 1014 – Jeśli Stolica Apostolska nie udzieliła dyspensy, biskup, główny
konsekrator, musi do konsekracji biskupiej dobrać sobie przynajmniej dwóch biskupów
konsekrujących. Jest zaś bardzo stosowne, ażeby razem z nimi konsekrowali elekta
wszyscy obecni biskupi.
Kan. 1015 – § 1. Każdy kandydat do prezbiteratu i diakonatu powinien być
wyświęcony przez własnego biskupa albo na podstawie dymisoriów udzielonych przez
niego zgodnie z prawem.
§ 2. Własny biskup, jeśli nie zachodzi uzasadniona przeszkoda, powinien osobiście
wyświęcać swoich podwładnych. Jednakże należącego do obrządku wschodniego nie może
godziwie wyświęcić bez apostolskiego indultu.
§ 3. Kto może wystawić dymisorie do przyjęcia święceń, może również sam
osobiście święceń udzielić, jeśli ma sakrę biskupią.
Kan. 1016 – Gdy idzie o święcenia diakonatu tych, którzy pragną być włączeni do
kleru diecezjalnego, biskupem własnym jest biskup diecezji, w której kandydat ma stałe
zamieszkanie, albo diecezji, której postanowił się poświęcić. Gdy idzie o święcenia
prezbiteratu duchownych diecezjalnych, biskupem własnym jest biskup diecezji, do której
kandydat został inkardynowany przez diakonat.
Kan. 1017 – Poza własnym terytorium biskup może udzielać święceń tylko za
zezwoleniem biskupa diecezjalnego
Kan. 1018 – § 1. Dla kandydatów do kleru diecezjalnego dymisorie może
wystawiać:
1 biskup własny, o którym w kan. 1016
2 administrator apostolski oraz – za zgodą kolegium konsultorów – administrator
diecezji, prowikariusz i proprefekt apostolski, za zgodą rady, o której mowa w kan. 495, §
2.
§ 2. Administrator diecezji, prowikariusz i proprefekt apostolski nie powinni dawać
dymisoriów osobom, którym odmówił święceń biskup diecezjalny, wikariusz lub prefekt
apostolski.
Kan. 1019 – § 1. Wyższy przełożony kleryckiego instytutu zakonnego na prawie
papieskim albo kleryckiego stowarzyszenia życia apostolskiego na prawie papieskim, ma
prawo wystawiać dymisorie do diakonatu i prezbiteratu swoim podwładnym, którzy
zgodnie z konstytucjami są wieczyście lub definitywnie złączeni z instytutem lub
stowarzyszeniem.
§ 2. Święcenia wszystkich pozostałych alumnów jakiegokolwiek instytutu lub
stowarzyszenia są regulowane prawem obowiązującym duchownych diecezjalnych.
Odwołuje się jakikolwiek indult udzielony przełożonym.
Kan. 1020 – Nie należy udzielać dymisoriów, dopóki nie ma wszystkich świadectw i
dokumentów, wymaganych przez prawo zgodnie z kan. 1050 i 1051.
Kan. 1021 – Dymisorie można przesłać każdemu biskupowi utrzymującemu
łączność ze Stolicą Apostolską, z wyjątkiem biskupa innego obrządku niż kandydat do
święceń, jeśli nie ma indultu apostolskiego.
Kan. 1022 – Biskup, otrzymawszy wymagane prawem dymisorie, nie powinien
przystępować do święceń, dopóki się całkowicie nie upewni o ich autentyczności.
Kan. 1023 – Dymisorie mogą być przez udzielającego lub jego następcę czymś
uwarunkowane lub odwołane. Raz jednak udzielone nie tracą ważności w wypadku
wygaśnięcia władzy tego, kto je wystawił.
Rozdział II
KANDYDACI DO ŚWIĘCEŃ
Kan. 1024 – Święcenia ważnie przyjmuje tylko mężczyzna ochrzczony.
Kan. 1025 – § 1. Do godziwego udzielenia święceń prezbiteratu lub diakonatu
wymaga się, aby kandydat: po odbyciu zgodnie z prawem próby, posiadał – według oceny
własnego biskupa lub kompetentnego przełożonego wyższego – wymagane przymioty; nie
był związany żadną nieprawidłowością lub przeszkodą, a także wypełnił wymagania kan.
1033-1039. Ponadto niezbędne są dokumenty, o których w kan. 1050, jak również
powinien być przeprowadzony egzamin, o jakim w kan. 1051.
§ 2. Wymaga się ponadto, ażeby według oceny tego uprawnionego przełożonego,
kandydat do święceń był potrzebny dla posługi Kościoła.
§ 3. Biskup udzielający święceń własnemu podwładnemu, który jest przeznaczony
dla innej diecezji, musi mieć pewność, że będzie on przyjęty do tej diecezji.
Art. 1
WYMOGI STAWIANE KANDYDATOM DO ŚWIĘCEŃ
Kan. 1026 – Wyświęcić można tylko tego, kto cieszy się należytą wolnością. Nie
wolno zmuszać do przyjęcia święceń w jakikolwiek sposób i dla jakiejkolwiek przyczyny,
ani kanonicznie odpowiedniego odwodzić od ich przyjęcia.
Kan. 1027 – Kandydaci do diakonatu i prezbiteratu muszą być uformowani przez
dokładne przygotowanie, zgodnie z prawem.
Kan. 1028 – Biskup diecezjalny lub kompetentny przełożony ma się troszczyć, by
kandydaci, zanim zostaną dopuszczeni do określonego święcenia, zostali należycie
pouczeni o samym święceniu oraz o związanych z nim obowiązkach.
Kan. 1029 – Do święceń należy dopuszczać jedynie tych, którzy – według
roztropnej oceny własnego biskupa albo kompetentnego przełożonego wyższego – po
rozważeniu wszystkich okoliczności, mają nieskażoną wiarę, kierują się prawidłową
intencją, posiadają wymaganą wiedzę, cieszą się dobrą opinią, mają nienaganne obyczaje,
wypróbowane cnoty, jak również inne przymioty fizyczne i psychiczne, odpowiadające
przyjmowanemu święceniu.
Kan. 1030 – Jedynie na skutek kanonicznej przyczyny, chociaż tajnej, własny
biskup lub kompetentny przełożony wyższy może zabronić przystąpienia do prezbiteratu
własnym diakonom, przeznaczonym do kapłaństwa, z zachowaniem możności wniesienia
rekursu, zgodnie z prawem.
Kan. 1031 – § 1. Prezbiteratu można udzielać tylko tym, którzy ukończyli
dwudziesty piąty rok życia i posiadają wystarczającą dojrzałość, z zachowaniem ponadto
sześciomiesięcznego odstępu czasu między diakonatem i prezbiteratem. Tych, którzy są
przeznaczeni do prezbiteratu, można dopuścić do diakonatu dopiero po ukończeniu
dwudziestego trzeciego roku życia.
§ 2. Kandydat do stałego diakonatu, nieżonaty, może być dopuszczony do tych
święceń dopiero po ukończeniu przynajmniej dwudziestego piątego roku życia; związany
zaś małżeństwem nie wcześniej, jak po ukończeniu przynajmniej trzydziestego piątego
roku życia, i za zgodą żony.
§ 3. Konferencje Episkopatu mają prawo wydać zarządzenie, na mocy którego jest
wymagany wyższy wiek do prezbiteratu i diakonatu stałego.
§ 4. Dyspensa ponad rok od wieku, wymaganego zgodnie z przepisami §§ 1 i 2,
jest zarezerwowana Stolicy Apostolskiej.
Kan. 1032 – § 1. Kandydaci do prezbiteratu mogą być dopuszczeni do diakonatu
dopiero po ukończeniu piątego roku studiów filozoficzno-teologicznych.
§ 2. Po zakończeniu okresu studiów, diakon powinien przez odpowiedni czas,
określony przez biskupa lub wyższego przełożonego, pracować w duszpasterstwie,
wykonując święcenie diakońskie, zanim zostanie dopuszczony do prezbiteratu.
§ 3. Kandydat do diakonatu stałego może być dopuszczony do tego święcenia
dopiero po zakończeniu okresu formacji.
Art. 2
WSTĘPNE WYMAGANIA DO ŚWIĘCEŃ
Kan. 1033 – Tylko ten jest godziwie dopuszczony do święceń, kto przyjął
sakrament bierzmowania.
Kan. 1034 – § 1. Kandydat do diakonatu lub prezbiteratu nie powinien być
święcony, jeśli wcześniej, przez obrzęd liturgiczny dopuszczenia, nie został włączony do
grona kandydatów przez władzę, o której w kan. 1016 i 1019; po przedłożeniu wcześniej
własnoręcznie napisanej i podpisanej prośby oraz po jej zaakceptowaniu na piśmie przez
władzę.
§ 2. Do otrzymania takiego dopuszczenia nie jest obowiązany ten, kto przez śluby
został włączony do kleryckiego instytutu.
Kan. 1035 – § 1. Zanim ktoś zostanie dopuszczony do diakonatu, czy to stałego
czy przejściowego, powinien przyjąć i przez odpowiedni czas wykonywać posługi lektora i
akolity.
§ 2. Między udzieleniem akolitatu i diakonatu należy zachować odstęp
przynajmniej sześciu miesięcy.
Kan. 1036 – Kandydat do diakonatu lub prezbiteratu powinien przed
dopuszczeniem przedstawić własnemu biskupowi albo kompetentnemu przełożonemu
wyższemu własnoręcznie sporządzone i podpisane oświadczenie stwierdzające, że z
własnej woli i dobrowolnie przyjmie święcenia oraz że zawsze będzie wykonywał kościelną
posługę; jednocześnie prosząc o dopuszczenie do święceń.
Kan. 1037 – Nieżonaty kandydat do stałego diakonatu, jak również kandydaci do
prezbiteratu, nie powinni być dopuszczeni do diakonatu, zanim w przepisanym obrzędzie
nie oświadczą publicznie wobec Boga i Kościoła, że podjęli obowiązek celibatu, albo zanim
nie złożą ślubów wieczystych w instytucie zakonnym.
Kan. 1038 – Diakon, który odmawia przyjęcia prezbiteratu, nie może otrzymać
zakazu wykonywania przyjętego święcenia, chyba że jest związany przeszkodą kanoniczną
albo – według osądu biskupa diecezjalnego lub kompetentnego przełożonego wyższego –
istnieje jakaś inna poważna przyczyna.
Kan. 1039 – Wszyscy kandydaci do jakichkolwiek święceń obowiązani są odprawić
przynajmniej pięciodniowe rekolekcje, w miejscu i w sposób określony przez ordynariusza.
Zanim biskup przystąpi do udzielania święceń, winien się upewnić, że kandydaci odprawili
te rekolekcje.
Art. 3
NIEPRAWIDŁOWOŚCI ORAZ INNE PRZESZKODY
Kan. 1040 – Zabrania się przyjęcia święceń tym, którzy są związani jakąkolwiek
przeszkodą, czy to stałą, która nazywa się nieprawidłowością, czy też zwykłą. Można
podlegać jedynie tym przeszkodom, które są wymienione w niżej podanych kanonach.
Kan. 1041 – Do przyjęcia święceń nieprawidłowymi są:
1 kto podlega jakiejkolwiek formie amencji lub innej chorobie psychicznej, na
skutek której – po zasięgnięciu opinii biegłych – jest uważany za niezdolnego do
właściwego wykonywania posługi;
2 kto popełnił przestępstwo apostazji, herezji lub schizmy;
3 kto usiłował zawrzeć małżeństwo, nawet tylko cywilne, bądź sam związany
węzłem małżeńskim albo święceniami lub wieczystym publicznym ślubem czystości, bądź
też z kobietą związaną ważnym małżeństwem lub takim samym ślubem;
4 kto popełnił dobrowolne zabójstwo albo spowodował spędzenie płodu, gdy skutek
nastąpił, oraz wszyscy pozytywnie współdziałający;
5 kto poważnie i z rozmysłem zranił siebie lub innego albo usiłował odebrać sobie
życie;
6 kto wykonał akt święceń zarezerwowany mającym święcenia biskupie lub
prezbiteratu, albo nie mając tych święceń, albo nie mogąc go wykonać na skutek zakazu
wynikającego z jakiejś kary kanonicznej deklarowanej lub wymierzonej.
Kan. 1042 – Zwykłą przeszkodą, nie pozwalającą przyjąć święceń, są związani:
1 mężczyzna żonaty, chyba że jest zgodnie z prawem przeznaczony do stałego
diakonatu;
2 kto sprawuje urząd lub zarząd zakazany duchownym na mocy kan. 285 i 286,
związany z obowiązkiem rozliczenia się, dopóki nie uwolnił się na skutek złożenia urzędu
lub zarządu i związanych z nim rozliczeń;
3 neofita, dopóki według oceny ordynariusza nie został dostatecznie utwierdzony.
Kan. 1043 – Przed święceniami wierni mają obowiązek powiadomić ordynariusza
lub proboszcza o znanych im przeszkodach do święceń.
Kan. 1044 – § 1. Do wykonywania przyjętych święceń są nieprawidłowymi:
1 kto, będąc związany nieprawidłowością do przyjęcia święceń, nieprawnie przyjął
święcenia;
2 kto dopuścił się przestępstwa, o którym w kan. 1041, n. 2, jeśli jest ono
publiczne;
3 kto popełnił jedno z przestępstw, o jakich w kan. 1041, nn. 3, 4, 5, 6.
§ 2. Podlega przeszkodzie nie pozwalającej wykonywać święceń:
1 kto, będąc związany przeszkodą do przyjęcia święceń, nieprawnie przyjął
święcenia;
2 kto popadł w amencję lub inną chorobę psychiczną, o której w kan. 1041, n. 1,
dopóki ordynariusz – po zasięgnięciu opinii biegłego – nie zezwolił na wykonywanie
święcenia.
Kan. 1045 – Nieznajomość nieprawidłowości oraz przeszkód nie uwalnia od nich.
Kan. 1046 – Nieprawidłowości i przeszkody zwielokrotniają się z różnych ich
przyczyn, nie zaś na skutek powtarzania tej samej przyczyny, chyba że chodzi o
nieprawidłowość pochodzącą z dobrowolnego, zabójstwa lub skutecznego przerwania ciąży.
Kan. 1047 – § 1. Jedynie Stolica Apostolska może dyspensować od wszystkich
nieprawidłowości, jeśli fakt, na którym się opierają, został wprowadzony na forum sądowe.
§ 2. Jej również jest zarezerwowane dyspensowanie od następujących
nieprawidłowości i przeszkód do przyjęcia święceń:
1 od nieprawidłowości, wypływających z publicznych przestępstw, o których w kan.
1041, nn. 2 i 3;
2 od nieprawidłowości z przestępstwa, czy to publicznego, czy tajnego, o którym w
kan. 1041, n. 4;
3 od przeszkody, o której w kan. 1042, n. 1.
§ 3. Stolicy Apostolskiej jest również zarezerwowane dyspensowanie od
nieprawidłowości do wykonywania przyjętego święcenia, o których w kan. 1041, n. 3, tylko
w wypadkach publicznych, oraz w tymże kanonie, n. 4, także w wypadkach tajnych.
§ 4. Od nieprawidłowości i przeszkód nie zarezerwowanych Stolicy Świętej może
dyspensować ordynariusz.
Kan. 1048 – W naglących przypadkach tajnych, gdy nie można się udać do
ordynariusza, albo gdy chodzi o nieprawidłowości, o których w kan. 1041, nn. 3 i 4, do
Penitencjarii Apostolskiej, a zagraża niebezpieczeństwo poważnej szkody lub zniesławienia,
związany nieprawidłowością nie pozwalającą wykonywać święceń, może je wykonywać.
Pozostaje jednak obowiązek zwrócenia się jak najszybciej do ordynariusza lub
Penitencjarii, za pośrednictwem spowiednika, bez podawanie nazwiska.
Kan. 1049 – § 1. W prośbie o dyspensę od nieprawidłowości i przeszkód należy
wyszczególnić wszystkie nieprawidłowości i przeszkody. Jednak dyspensa ogólna jest
ważna również w odniesieniu do pominiętych w dobrej wierze, z wyjątkiem
nieprawidłowości, o których w kan. 1041, n. 4, oraz innych, wniesionych już na drogę
sądową. Nie obejmuje natomiast pominiętych w złej wierze.
§ 2. W wypadku nieprawidłowości z dobrowolnego zabójstwa lub przerwania ciąży,
do ważności dyspensy trzeba podać także liczbę przestępstw.
§ 3. Dyspensa ogólna od nieprawidłowości i przeszkód, udzielona do przyjęcia
święceń, jest ważna w odniesieniu do wszystkich święceń.
Art. 4
WYMAGANE DOKUMENTY I BADANIE
Kan. 1050 – Do dopuszczenia do święceń wymagane są następujące dokumenty:
1 zaświadczenie o należycie odbytych studiach, zgodnie z kan. 1032;
2 jeśli chodzi o przystępujących do prezbiteratu, zaświadczenie o przyjęciu
diakonatu;
3 jeśli chodzi o przystępujących do diakonatu: świadectwo chrztu i bierzmowania
oraz przyjęcia posług, o których w kan. 1035; ponadto zaświadczenia o złożeniu
oświadczenia, o którym w kan. 1036; jeśli przystępujący do diakonatu stałego jest żonaty,
potrzebne są świadectwa ślubu i zgody żony.
Kan. 1051 – Gdy chodzi o zbadanie przymiotów wymaganych od kandydata do
święceń, należy zachować następujące przepisy:
1 konieczne jest zaświadczenie rektora seminarium lub domu formacji na temat
przymiotów wymaganych do przyjęcia święceń, mianowicie o nieskażonej doktrynie
kandydata, autentycznej pobożności, dobrych obyczajach i zdatności do wykonywania
posługi; ponadto, po przeprowadzeniu odpowiedniego badania, zaświadczenie o stanie
zdrowia fizycznego i psychicznego kandydata;
2 biskup diecezjalny lub wyższy przełożony dla należytego przeprowadzenia
badania mogą zastosować także inne środki, które uznają za pożyteczne, stosownie do
okoliczności czasu i miejsca, jak świadectwa kwalifikacyjne, zapowiedzi lub inne
informacje.
Kan. 1052 – § 1. Aby biskup, udzielający święceń na podstawie własnego prawa,
mógł do nich przystąpić, powinien najpierw upewnić się, że są dokumenty, o których w
kan. 1050, oraz że w przeprowadzonym zgodnie z prawem badaniu zdatność kandydata
została stwierdzona pozytywnymi argumentami.
§ 2. Aby biskup mógł przystąpić do udzielenia święceń obcemu kandydatowi,
wystarcza, że dymisorie informują, iż zebrano te dokumenty, przeprowadzono badanie
zgodnie z przepisem prawa i ustalono zdatność kandydata. Jeśli kandydat jest członkiem
instytutu zakonnego lub stowarzyszenia życia apostolskiego, dymisorie powinny ponadto
zaświadczać, że kandydat został definitywnie włączony do instytutu lub stowarzyszenia i
jest podwładnym przełożonego wystawiającego dymisorie.
§ 3. Jeśli mimo to na podstawie pewnych racji, biskup ma wątpliwość, czy
kandydat jest zdatny do przyjęcia święceń, nie powinien mu ich udzielać.
Rozdział III
ZAPISANIE I ŚWIADECTWO ŚWIĘCEŃ
Kan. 1053 – § 1. Po udzieleniu święceń, należy w specjalnej księdze,
przechowywanej pilnie w kurii miejsca święceń, zapisać nazwiska poszczególnych
wyświęconych, nazwisko szafarza, a także miejsce i datę udzielenia święceń. Ponadto
należy starannie przechowywać wszystkie dokumenty, dotyczące poszczególnych święceń.
§ 2. Biskup udzielający święceń powinien każdemu wyświęconemu wydać
autentyczne świadectwo otrzymanych święceń. Ci, którzy zostali wyświęceni przez obcego
biskupa na podstawie dymisorii, powinni wspomniane świadectwo przedstawić własnemu
ordynariuszowi w celu zapisania święceń w specjalnej księdze przechowywanej w
archiwum.
Kan. 1054 – Ordynariusz miejsca, gdy idzie o duchownych diecezjalnych, albo
kompetentny przełożony wyższy, gdy chodzi o jego podwładnych, powinni o każdym
udzielonym święceniu powiadamiać proboszcza miejsca chrztu, który jest obowiązany
dokonać adnotacji w swojej księdze ochrzczonych, zgodnie z kan. 535, § 2.